Historia Tygodnia Kultury Beskidzkiej

W Wiśle rozpoczyna się I Tydzień Kultury Beskidzkiej. Był przede wszystkim przeglądem zespołów folklorystycznych z miejscowości ówczesnego powiatu cieszyńskiego: Istebnej, Jaworzynki, Koniakowa, Goleszowa, Cieszyna i Wisły, wzbogaconym występami gości z Żywca oraz zaprzyjaźnionego Zaolzia. Wzorem dla organizatorów było Święto Gór, którego II edycja odbyła się w Wiśle w 1937 roku.

Drugą estradę TKB zorganizowano w pobliskim Szczyrku. Przez trzy dni w bardzo wówczas prowizorycznych warunkach, na zbitej z desek estradzie na wybiegu skoczni Skalite, prezentowano fragmenty wiślańskiego programu. W Wiśle przez cały tydzień odbywał się imponujący jarmark; na stoiskach sprzedawano m.in. pamiątki regionalne oraz specjały beskidzkiej kuchni. Na imprezie gościły grupy z ZSRR, Czechosłowacji, Węgier, Francji i Austrii oraz stypendyści ONZ z Indii, którzy przebywali w Polsce na praktykach.

Konflikt między estradami. W efekcie w dotychczasowej formie TKB odbył się w Szczyrku, a Wisła, pomysłodawca imprezy, wprowadziła nazwę Dni Kultury Beskidzkiej oraz organizowała prezentacje wyłącznie w soboty i niedziele od 20 lipca do 10 sierpnia – taki przebieg imprezy się nie sprawdził.

Konflikt między Wisłą a Szczyrkiem zażegnano – od tej pory estrady zaprzestały rywalizacji i od tego roku zaczęła się wspólna organizacja TKB.

XII Tydzień Kultury Beskidzkiej organizowany jest na trzech estradach: w Wiśle, Szczyrku i debiutującej w Żywcu, a patronat nad imprezą obejmują gospodarze nowego województwa bielskiego.

Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Bielsku-Białej podejmuje znaczącą decyzję – powołany zostaje Komitet Koordynacyjny TKB, w skład którego wchodzą przedstawiciele wszystkich estrad, tegoż Wydziału i utworzonego w 1975 roku Wojewódzkiego Domu Kultury (od 2000 roku Regionalny Ośrodek Kultury), w którym zaczyna działać Biuro Organizacyjne TKB (od roku 1996 Biuro Programowo-Artystyczne TKB). Decyzja ta przyczyniła się do ścisłej, trwającej do tej pory, współpracy wszystkich organizatorów.

W ramach imprez towarzyszących TKB odbywają się w Ujsołach – organizowane już wcześniej – Wawrzyńcowe Hudy, nawiązujące do starych lokalnych tradycji obchodów dnia św. Wawrzyńca, męczennika spalonego na stosie. Punktem kulminacyjnym tej widowiskowej, urzekającej scenerią imprezy jest zapalenie hud – wysokich stosów układanych z chrustu i gałęzi na specjalnych rusztowaniach. Ogniskom towarzyszą występy zespołów folklorystycznych.

Sytuacja polityczna i gospodarcza wpłynęła na kształt imprezy. Nie było koncertów w Żywcu i w Bielsku-Białej. Przyjechały tylko trzy zespoły zagraniczne, acz rodzimych aż 60.

W związku z obowiązującym do 30 czerwca tego roku zakazem zapraszania do Polski zespołów zagranicznych w trakcie TKB wystąpił tylko jeden – z Czechosłowacji.

Uroczyste obchody XX TKB odbywają się przede wszystkim w Wiśle. Na estradach koncertuje 70 zespołów i kapel, w tym 7 zagranicznych.

W czasie TKB odbyła się pierwsza edycja Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych, których głównym organizatorem jest Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, to konkursowy przegląd zespołów kultywujących tradycje folklorystyczne określonego regionu własnego kraju, a ich prezentacje ocenia Międzynarodowa Rada Artystyczna.

Pojawia się piąta estrada, tym razem w mieście, które nie ma tradycji góralskich – w Oświęcimiu. To miasto symbol, które jest szczególnie upoważnione do podejmowania inicjatyw służących pojednaniu. I taką rolę spełnia tutaj oficjalnie Tydzień Kultury Beskidzkiej.

W Istebnej po raz pierwszy odbywa się Festyn Istebniański, podczas którego koncertują zespoły goszczące na TKB.

Jubileusz XXX-lecia obchodzi Festiwal Folkloru Górali Polskich.

Międzynarodowa Rada Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej CIOFF przyznała Tygodniowi Kultury Beskidzkiej specjalny certyfikat najwyższej jakości.

W Galerii Handlowej Sfera w Bielsku-Białej (w latach 2002-2016) odbywają się promocyjne koncerty zagranicznych zespołów folklorystycznych.

Patronat nad 45. Tygodniem, objął Prezydent RP Lech Kaczyński.

W Szczyrku trwa remont amfiteatru Skalite. Koncerty odbywają się na tymczasowej scenie przy zeskoku skoczni Skalite.

Amfiteatr Pod Grojcem w Żywcu jest w remoncie. Koncerty odbywają się na tymczasowej scenie na parkingu amfiteatru.

W Wiśle Tydzień Kultury Beskidzkiej odbywa się po raz pięćdziesiąty, ale ten wyjątkowy jubileusz świętują wszystkie estrady, uczestnicy, a także publiczność. TKB, to impreza, która w niebagatelnym stopniu przyczyniła się do ożywienia, zachowania i spopularyzowania bogactwa ludowych tradycji, przede wszystkim polskich górali.

Festiwal Folkloru Górali Polskich obchodzi 50 urodziny. I ma się wyśmienicie. Z tej okazji Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej wydaje książkę „50 Festiwali Folkloru Górali Polskich”. Z kolei drugi konkursowy przegląd TKB – Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne – odbył się po raz 30.

Z powodu pandemii COVID-19 wiele imprez kulturalnych zostało odwołanych, lecz do tego grona nie można zaliczyć 57. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, który w zmienionej formie i pod hasłem „Trwajmy w tradycji” odbył się w dniach od 25 lipca do 2 sierpnia.

31. Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne zostały przełożone na kolejny rok a 51. Festiwal Folkloru Górali Polskich odbył się w wersji online, wyłącznie dla kapel, grup śpiewaczych, solistów i mistrzów z uczniami. Komisja wysłuchała rekordowej ilości, prawie 150 prezentacji muzyki ludowej.

W Internecie widzowie mogli powspominać występy zespołów polskich i zagranicznych z ostatnich trzech lat. Ponadto w Wiśle, Szczyrku i Żywcu odbyły się na żywo weekendowe koncerty kapel, grup śpiewaczych i składów folkowych.

Z uwagi na ograniczenia pandemiczne na TKB po raz kolejny zabrakło zespołów zagranicznych – Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne nie zostały zorganizowane.

Festiwal Folkloru Górali Polskich bije kolejne rekordy – jego 52. edycja trwa aż 5 dni, a w kategorii zespołów folklorystycznych jury ocenia 27 prezentacji.

Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej po raz pierwszy wydał dwupłytowe wydawnictwo CD dokumentujące konkurs kapel, grup śpiewaczych, śpiewaków ludowych, instrumentalistów, multiinstrumentalistów, mistrzów uczących śpiewu i gry na instrumentach odbywający się na żywieckim Rynku w dniach 24-28 lipca 2021 roku.

 

Wiesław Łysakowski opracował logo Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych, nawiązujące do motywów kuli ziemskiej i haftu – znanej na całym świecie metody ozdabiania tkanin.

 

Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej – w którym działa Biuro Programowo-Artystyczne Tygodnia Kultury Beskidzkiej i który wraz z Miejskim Centrum Kultury w Żywcu organizuje Festiwal Folkloru Górali Polskich – wydał dwupłytowe albumy CD, dokumentujące 53. i 54. Festiwal Folkloru Górali Polskich. Nagrań do publikacji Nuty, nase nuty i Gronicki wy moje dokonano w latach 2022 i 2023, podczas 59. i 60. Tygodnia Kultury Beskidzkiej. Są one kontynuacją serii, zapoczątkowanej w 2021 r., dokumentującej przebieg kolejnych edycji Festiwalu.