English language
Tydzień Kultury Beskidzkiej to wielki, międzynarodowy festiwal folklorystyczny. Zapoczątkowany został skromnym z dzisiejszej perspektywy, ale jakże nośnym pomysłem działaczy kultury i miłośników folkloru z Wisły. To właśnie tam w 1964 roku TKB odbył się po raz pierwszy. Był odpowiedzią na potrzebę ludzi gór, by spotkać się w świątecznej, przyjaznej atmosferze, pomuzykować wspólnie, potańczyć, podzielić się swoim kulturowym bogactwem i porozmawiać na „góralskie” tematy. Jak się szybko okazało, wiślańska idea zainspirowała działaczy z innych beskidzkich miejscowości i tak festiwal zaczął się rozrastać.
Dziś Tydzień Kultury Beskidzkiej to gigantyczne przedsięwzięcie, które w środku lata zawłaszcza Beskidami: Śląskim, Żywieckim Makowskim, Międzygórzem Jabłonkowskim i ich okolicami. To pięć dużych estrad: Wisła, Szczyrk, Żywiec, Maków Podhalański, Oświęcim, gdzie przez dziewięć kolejnych dni odbywają się kilkugodzinne koncerty. W tych miejscowościach organizowane są również krótkie koncerty na rynkach i uliczne korowody zespołów.
Pojedyncze koncerty odbywają się ponadto w innych miejscowościach – w Ujsołach, Istebnej, Bielsku-Białej. Wybrane zespoły uczestniczące w TKB koncertują również w Czechach, podczas organizowanego przez polską mniejszość Gorolskigo Święta w Jabłonkowie na Zaolziu. Podczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej występuje zwykle blisko sto zespołów, kilkanaście to grupy zagraniczne, z całego świata. Do tego kapele, ludowi śpiewacy i instrumentaliści. Koncerty ogląda niemal 200-tysięczna widownia. Prezentowane są wystawy sztuki ludowej, rękodzieła artystycznego, fotograficzne itp. Organizatorzy przygotowują targi i jarmarki sztuki ludowej, trwają warsztaty i konkursy. Można powiedzieć, że cały region ożywa na czas tego barwnego folklorystycznego spotkania.
Niektórzy goście specjalnie w tym właśnie czasie zjeżdżają w Beskidy. Spotykają się więc na TKB ludzie, dla których rodzima tradycja jest wielką, niezaprzeczalną wartością, budującą ich tożsamość, a jej ochronie poświęcają swój czas, talent i siły. Przychodzą na koncerty również ci, którzy chętnie wykorzystują okazję do posłuchania muzyki ludowej, obejrzenia tradycyjnych tańców, poznania zwyczajów i obrzędów swojego regionu, kraju, a także różnych zakątków świata.
Część zespołów uczestniczy w dwóch konkursach, jakie odbywają się w ramach TKB: w Festiwalu Folkloru Górali Polskich i Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych. Oba konkursy mają na celu popularyzowanie i ochronę tradycyjnego folkloru, muzyki, tańca, śpiewu, obrzędów i zwyczajów związanych z życiem codziennym, pracą czy świętowaniem.
Festiwal Folkloru Górali Polskich odbywa się w Żywcu od 1970 roku, od 1982 organizowany jest w ramach Tygodnia Kultury Beskidzkiej. To jedyne spotkanie, w którym uczestniczą wszystkie grupy etnograficzne polskich górali. Daje obraz stanu tradycyjnej kultury góralskiej i jej międzypokoleniowego przekazu. Jest przeglądem zespołów i solistów, zachowujących najcenniejsze i autentyczne wartości w śpiewie, muzyce, tańcach, obrzędach i zwyczajach ludowych. Obejmuje konkurs regionalnych zespołów pieśni i tańca, konkurs kapel, grup śpiewaczych, śpiewaków ludowych i instrumentalistów. W amfiteatrze pod Grojcem rywalizują zespoły regionalne. Kapele, grupy śpiewacze, instrumentaliści zwykle na Rynku, gdzie odbywają się także prezentacje sztuki ludowej i rękodzieła.
Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne rozpoczęły się w 1990 roku. Są szerokim otwarciem okien TKB na bogactwo światowego folkloru. Objęte zostały patronatem CIOFF. Ich konkursowy charakter wzmacnia dbałość o przekazywanie tradycji w formie najbliższej autentykowi.
Ponadto w ramach TKB odbywają się także inne imprezy.
Gorolski Święto w Jabłonkowie (Republika Czeska) organizowane jest od 1949 roku przez polską mniejszość narodową. To na nim (oraz na przedwojennym Święcie Gór) wzorowali się wiślańscy działacze, inicjując w 1964 roku Tydzień Kultury Beskidzkiej. To festiwal niezależny od TKB, stowarzyszony z nim jedynie na zasadzie przyjaznych relacji i wieloletniej współpracy.
Wawrzyńcowe Hudy w Ujsołach dołączyły do TKB jako impreza towarzysząca w 1980 roku. Są lokalnym obchodem dnia św. Wawrzyńca, męczennika spalonego na stosie. Tego dnia po zapadnięciu zmroku zapalane są wysokie nawet na kilkanaście metrów stosy chrustu i drewna, zwane hudami.
Festyn Istebniański po raz pierwszy zorganizowali górale z Istebnej w 1995 roku i odtąd co roku zespoły z Trójwsi (Istebna, Koniaków, Jaworzynka) prezentują swoje tradycje. Można także zobaczyć folklor gości – zespołów z innych regionów Polski i ze świata.
